Τι είναι η Προπαγάνδα?

Κεφάλαιο 1

Τι είναι η Προπαγάνδα?

Προπαγάνδα είναι η άμεση παρουσίαση ενός μηνύματος με έναν συγκεκριμένο τρόπο ώστε να εξυπηρετήσει συγκεκριμένους σκοπούς.

Ετυμολογικά, προπαγάνδα σημαίνει «διάδοση μίας φιλοσοφίας ή άποψης».

Ιστορικά, ο όρος χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον εντός πολιτικού πλαισίου αναφορικά με συγκεκριμένες κινήσεις που προωθούνται από κυβερνήσεις ή πολιτικές ομάδες.Η λειτουργία της προπαγάνδας είναι παρόμοια με αυτό της διαφήμισης.

Για την ακρίβεια, η διαφήμιση μπορεί και να οριστεί ως προπαγάνδα υπέρ κάποιου συγκεκριμένου προϊόντος.

Σκοπός της προπαγάνδας είναι να αλλάξει δραστικά τις απόψεις των άλλων αντί απλώς να μεταδώσει γεγονότα.

Για παράδειγμα, η προπαγάνδα μπορεί να επιστρατευτεί προκειμένου να προϊδεάσει θετικά ή αρνητικά σε σχέση με κάποια ιδεολογική θέση, αντί ως στόχο να έχει να παρουσιάσει την ίδια την θέση.

Η προπαγάνδα διαφοροποιείται από την «κανονική» επικοινωνία, επειδή επιδιώκει να διαμορφώσει απόψεις με έμμεσες και συχνά δόλιες μεθόδους. Για παράδειγμα, η προπαγάνδα συχνά μεταδίδεται με τέτοιον τρόπο ώστε να προκαλεί ισχυρά συναισθήματα και αυτό το κάνει κυρίως με το να υπονοεί παράλογες (μη ενορατικές) σχέσεις μεταξύ ιδεών.

Η επίκληση στο συναίσθημα είναι ίσως η πιό απροκάλυπτη μέθοδος προπαγάνδας, αφού υπάρχουν πολλές άλλες μέθοδοι, λιγότερο φανερές και μάλιστα δόλιες.

Για παράδειγμα, η προπαγάνδα μπορεί να διαδίδεται έμμεσα. Μπορεί να μεταδίδεται ως εύλογη προκατάληψη εντός μιας φαινομενικά ισορροπημένης και δίκαιης δημόσιας συζήτησης ή επιχειρηματολογίας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί ακόμη καλύτερα σε συνδυασμό με την μέθοδο μετάδοσης ειδήσεων των μέσων μαζικής επικοινωνίας(ΜΜΕ).

Ιδού ένα υποθετικό παράδειγμα όπου υποτίθεται ότι αντιπαρατίθενται αντίθετες απόψεις: το γεράκι λέει: «Πρέπει να παραμείνουμε στην πορεία μας»· και το περιστέρι απαντά: «Ο πόλεμος απέβη καταστροφικός και απέτυχε». Τότε το γεράκι αποκρίνεται: «Στον πόλεμο τα πράγματα σπάνια πηγαίνουν ομαλά, και δεν πρέπει να επιτρέπουμε σε ένα κώλυμα να μειώνει την αποφασιστικότητά μας». Τότε το περιστέρι ανταπαντά: «Τα κωλύματα είναι κωλύματα και οι αποτυχίες είναι αποτυχίες». Όπως φαίνεται από το παράδειγμα, πουθενά δεν εξετάζεται το αν ο πόλεμος είναι τελικά νόμιμος και θεμιτός.

Όταν σε έναν δημόσιο διάλογο (που να αφορά ένα ζήτημα υπό επιχειρηματολογία που πράγματι να χρήζει διαλόγου) οι συνδιαλεγόμενοι εκφέρουν επιχειρήματά που πηγάζουν από τις ίδιες βασικές προϋποθέσεις-απόψεις, αλλά δίνουν την εντύπωση ότι πρεσβεύουν δήθεν αντίθετες απόψεις, τότε ο “στημένος” αυτός διάλογος έντεχνα καθιερώνει αυτές τις προκαταλήψεις ως απρόσβλητες αλήθειες, καθιστώντας τις κοινώς αποδεκτά δεδομένα για το εν λόγω ζήτημα.

Η μέθοδος της προπαγάνδας είναι επίσης βασική όσον αφορά και το τι θα σημαίνει «προπαγάνδα» σε κάθε περίπτωση.

Ένα μήνυμα δεν πρέπει να είναι απαραιτήτως ψευδές για να αποτελεί προπαγάνδα. Στην πραγματικότητα, τα μηνύματα της σύγχρονης προπαγάνδας δεν είναι κραυγαλέα ψευδή. Ωστόσο, ακόμη και αν το μήνυμα μεταδίδει μόνον «αληθείς» πληροφορίες, αυτές συνήθως περιέχουν φατριακούς προϊδεασμούς και δεν εκθέτουν το μήνυμα με πλήρη και ισορροπημένο τρόπο.

Ένα επιπρόσθετο χαρακτηριστικό της προπαγάνδας είναι ό μεγάλος όγκος της.

Δηλαδή, ένας προπαγανδιστής μπορεί να προσπαθήσει να επηρεάσει τις γνώμες με το να κάνει το μήνυμά του να ακουστεί σε όσο περισσότερα μέρη γίνεται και όσο πιο συχνά γίνεται.

Σκοπός αυτής της προσέγγισης είναι:

(α) να ενισχύσει τις ιδέες του μέσω επανάληψης και

(β) να καταπνίξει όλες τις εναλλακτικές ιδέες.

Η προπαγάνδα λοιπόν δεν επιδιώκει να μεταδώσει “έγκυρη γνώση ή πληροφορίες”,με αποτέλεσμα δεν την ενδιαφέρει αν εξαπατήσει προκειμένου να εμποδίσει κάθε άλλη άποψη ή ιδεολογία...

«Η ιδέα μετατρέπεται σε υλική δύναμη όταν μπει μέσα στις μάζες.» ΜΑΡΞ

΄Οπως το κάρβουνο, όταν καεί, παύει να είναι ύλη και μετατρέπεται σε ενέργεια που κινεί την ατμομηχανή, έτσι και η Ιδέα, όταν γίνει κτήμα - πίστη των μαζών, μετατρέπεται σε ανθρώπινη ενέργεια πού κινεί την Ιστορία.

Και δεν έχει σημασία αν η ιδέα είναι ορθή ή όχι. Σημασία έχει να διεισδύσει στις μάζες.

Η σωστότερη ιδέα αν μείνει στα σκονισμένα ράφια των βιβλιοθηκών, δεν γράφει Ιστορία.

Η πιο απατηλή ιδέα, αν κατάκτησει τις μάζες, γίνεται ζωντανή πραγματικότητα.

Η σύγχρονη, η επιστημονική Προπαγάνδα αποτελεί την μεγαλύτερη εφεύρεση της εποχής μας.

Αυτή επηρέασε βαθιά,όλες τις εξελίξεις του αιώνα μας.Η Προπαγάνδα έχει γίνει ήδη ένας καθοριστικός παράγοντας για τις τύχες του ανθρωπίνου γένους.

Χωρίς την επιστημονική Προπαγάνδα, είναι βέβαιο ότι ή ζωή του σύγχρονου ανθρώπου θα είχε τελείως διαφορετική μορφή. Πάρα πολλά από τα σπουδαιότερα και βασικότερα γεγονότα της εποχής μας δεν θα είχαν συντελεσθεί αν δεν υπήρχε η Προπαγάνδα. Αρκεί να αναφέρουμε δύο από τα βασικότερα φαινόμενα του αιώνα μας τα όποια επηρέασαν βαθύτατα τις τύχες των ανθρώπων και θα εξακολουθήσουν να επηρεάζουν και το μέλλον τους:

τον φασισμό και τον κομμουνισμό. Και ο ένας και ο άλλος θα ήταν αδιανόητος χωρίς την Προπαγάνδα.

«Ο άνθρωπος είναι ζώο κοινωνικό». Ζει πάντα μαζί με τους ομοίους του. Και η κοινωνία στηρίζεται στην συνεργασία των μελών της. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μία αδιάκοπη ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών, άλλα επίσης και γνωμών, γνώσεων, απόψεων, πληροφοριών, συναισθημάτων, και ιδεών μεταξύ των ανθρώπων.

Κάθε άνθρωπος προσπαθεί να διάδοσει τις ιδέες του. Αυτό το κάνει γιατί συχνά εξυπηρετεί τα συμφέροντα του. Αλλά επίσης το κάνει και γιατί μια τέτοια προσπάθεια συνδέεται με την ενδότερη επιθυμία του να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του. Δηλαδή, η διάδοση ιδεών συνδέεται με την ίδια την ανθρώπινη φύση. Μία διάδοση ιδεών είναι και η Προπαγάνδα.

Κάθε διάδοση ιδεών δεν αποτελεί Προπαγάνδα,η Προπαγάνδα είναι μία διάδοση ιδεών που γίνεται με σκοπό τον προσηλυτισμό,διότι στην Προπαγάνδα υπάρχει πάντοτε το στοιχείο της σκοπιμότητας.

Σ' αυτήν,η διάδοση ιδεών αποβλέπει στην διαμόρφωση και τον επηρεασμό της κοινής γνώμης ώστε η τελευταία, να υϊοθετήσει μία ορισμένη στάση και να προβεί σε ορισμένες ενέργειες (συμπεριφορές),οι οποίες θα ωφελήσουν τον Προπαγανδιστή.

Γι΄ αυτό, τις ιδέες που διαδίδει η Προπαγάνδα τις παρουσιάζει μέσα από ένα ευνοϊκότερο πρίσμα το οποίο εξυπηρετεί την σκοπιμότητά της.Για να τις επιβάλει,πρέπει να κατορθώσει να πείσει όσο το δυνατόν για την ορθότητα τους. Πρέπει να τις παρουσιάσει σαν σωστότερες από τις ιδέες του αντιπάλου. Αυτό, προϋποθέτει την παρουσίαση τους σύμφωνα με μία τεχνική. Προπαγάνδα λοιπόν, είναι η τεχνική της διαδόσεως ιδεών με σκοπό τον επηρεασμό της κοινής γνώμης.

Σήμερα, ή Προπαγάνδα στηρίζεται στα πορίσματα των ανθρωπογνωστικών επιστημών και διεξάγεται με τρόπο επιστημονικό.΄Εχει εξελίχθη σε πραγματική επιστήμη.

Γι' αυτό, η τεχνική της είναι «επιστημονική». Συνεπώς, ο πλήρης ορισμός της σύγχρονης Προπαγάνδας είναι ο έξης : Προπαγάνδα είναι η επιστημονική τεχνική της διαδόσεως ιδεών με σκοπό τον επηρεασμό της κοινής γνώμης.

Σημείωση:

Απαγορεύεται η μερική ή ολική ανατύπωση και διάθεση του παρόντος Βιβλίου σε τρίτους χωρίς την έγγραφη άδεια του συγγραφέα Ακριβού Γεώργιου.αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του,το σύνολο των αναρτήσεων που περιέχει την ετικέτα: (Βιβλίο 1) Ένας κόσμος γεμάτος Θέλω.